Ο κερατόκωνος είναι μια εκφυλιστική πάθηση του κερατοειδούς χιτώνα όπου διαταράσσεται η συμμετρική καμπυλότητά του και παρατηρείται λέπτυνση και πρόπτωση της κεντρικής και κατώτερης παρακεντρικής περιοχής του, με αποτέλεσμα ο κερατοειδής να αποκτά σχήμα κωνικό.Αφορά και στους δύο οφθαλμούς σε ποσοστό 85% των ασθενών και η εξέλιξη μπορεί να είναι ασύμμετρη.
Εμφανίζεται στην εφηβεία και μπορεί να εξελίσσεται μέχρι την ηλικία των 30-40 ετών.
Αρκετά περιστατικά παραμένουν σε ένα αρχικό στάδιο,του υποκλινικού κερατόκωνου όπου εμφανίζεται ανώμαλος αστιγματισμός και ίσως μυωπία.Στο σταδιο αυτό δεν διαταράσσεται η οπτική οξύτητα [ χρήση γυαλιών ή φακών επαφής].
Διαγιγνώσκεται με την άμεση οφθαλμοσκόπιση ,σε απόσταση 30 cm,όπου εμφανίζεται μια οριζόντια σκιά.
‘Αλλα περιστατικά εξελίσσονται περαιτέρω και στα τελικά στάδια εμφανίζεται ο ύδρωπας,θόλωση δηλαδή του κερατοειδή λόγω ρήξης της δεσκεμετείου μεμβράνης και εισροή υδατοειδούς υγρού στο στρώμα του κερατοειδή.Η οπτική οξύτητα επηρρεάζεται σημαντικά.
Φυσικά η εξέλιξη μπορεί να σταματήσει σε ενδιάμεσα στάδια όπου ,κατα την βιομικροσκόπιση,διαπιστώνονται οι striae Vogt -κάθετες λεπτές στρωματικές πτυχές-,δακτύλιος Fleischer –εναποθέσεις σιδήρου στην βάση του κερατόκωνου-και στην κάτω βλεμματική θέση εμφανίζεται το σημείο Munson-πρόπτωση του κάτω βλεφάρου στην κάτω βλεμματική θέση-.
Αίτια του κερατόκωνου μπορεί να είναι:
-η κληρονομικότης
-τοπικοί τραυματισμοί
-φλεγμονώδεις παράγοντες πχ αλλεργική επιπ/τις
που συνδυάζεται με έντονο τρίψιμο οφθαλμών
-γεωγραφικοί παράγοντες [συχνότερη εμφάνιση
σε μεσογειακές χώρες πχ στην Ελλάδα 2/1000 κατοίκους].
Για την παρακολούθηση συνιστάται μέτρηση της οπτικής οξύτητας και τοπογραφία κερατοειδούς σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Φακοί επαφής, κερατοκωνικοί ή ημίσκληροι,προσδίδουν καλύτερη οπτική οξύτητα, κυρίως σε περιστατικά που βρίσκονται σε αρχικά στάδια.Οι φακοί επαφής δεν σταματούν την εξέλιξη του κερατόκωνου.
Η μέθοδος που παρεμβαίνει στην εξελιξη του κερατόκωνου είναι η διασύνδεση του κολλαγόνου του κερατοειδούς ή cross linking.Πρόκειται για την ενστάλλαξη σταγόνων ριμποφλαβίνης[vit.B2] στον κερατοειδή και ακτινοβολία με υπεριώδη ακτινοβολία Α.
Με την μέθοδο αυτή ενισχύεται η δομή του κερατοειδή καθώς δημιουργούνται νέοι δεσμοί μεταξύ των ινιδίων του κολλαγόνου του.Μπορεί να συνδυαστεί και με την εφαρμογή laser. Από την εμφάνιση αυτής της μεθόδου έχουν δοκιμαστεί πολλά πρωτόκολλα και φυσικά υπάρχουν και προυποθέσεις όπως πχ το πάχος του κερατοειδή.
Σε προχωρημένα στάδια η μέθοδος θεραπείας είναι η μεταμόσχευση κερατοειδούς.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση του κερατόκωνου.
